از آن جایی که یک روش تدریس مناسب می تواند باعث بروز ایده ها، خلاقیت های جدید و متفاوت در دانش آموزان شود، بسیاری از والدین هنگام انتخاب مدرسه مناسب برای فرزندشان، به روش تدریس آن مدرسه توجه ویژه ای می کنند.
یک معلم خوب نیز برای افزایش بازده کلاس و ترقی دانش آموزان در تحصیل و یادگیری، تلاش می کند با یک روش تدریس مناسب در جهت این اهداف قدم بردارد.
با گذشت زمان تحولات چشم گیری در سبک تدریس و آموزش صورت گرفته است؛ به طوری که به مرور زمان، آموزش از سبک سنتی به سبک مدرن تغییر پیدا کرده است.
ما در این بلاگ سعی داریم انواع روش های تدریس را به شما معرفی کنیم تا بتوانید طبق شرایط خود مناسب ترین روش تدریس را انتخاب نمایید.
روش تدریس به تدابیر و راه و رسمی می گویند که معلم برای انتقال اطلاعات و مطالب درسی به دانش آموزان خود به کار می برد؛ این تدابیر و راه برد ها بر اساس پایه تحصیلی، هویت و موضوع درس، شرایط متفاوت فرهنگی و اجتماعی، امکانات مدرسه، تعداد دانش آموزان، باورهای معلم و دانشآموزان و ... مشخص میشوند.
یک تدریس مناسب باید هدفمند باشد؛ معلم در قدم اول، موضوعی که قرار است در مورد آن آموزش داده شود را مشخص می کند و تمامی توجه اش را بر روی آن متمرکز می نماید تا از بحث اصلی دور نشود.
شناخت محتوا یکی دیگر از مشخصات یک تدریس موثر است؛ به طوری که مطالب آموزشی باید با سن، درک و فهم ، سطح دانش و نیاز دانش آموزان سنخیت داشته باشد؛ همچنین معلم باید برای تدریس، تسلط کافی بر موضوع و محتوا داشته باشد.
معلم برای یک تدریس موثر باید از مثال ها و تمرین های عملی جهت تقویت فهم دانش آموزان استفاده نماید.
مشارکت و فعالیت دانش آموزان در تدریس می تواند در افزایش قدرت یادگیری محصلان تاثیرگذار باشد.
استفاده از نرم افزار های آموزشی در تدریس معلم می تواند باعث افزایش تعامل بین دانش آموزان و دبیران و بهبود کیفیت آموزشی شود.
یک معلم باید با انواع روش های تدریس آشنایی داشته باشد و با توجه به شرایط های مختلف از آن ها استفاده نماید.
روش های تدریس به 4 دسته کلی تقسیم می شوند و هر کدام از آن ها نیز چند زیر مجموعه دارند.
4 گروه اصلی در روش تدریس عبارتند از :
روش های تدریس بر پایه انتقال مستقیم
روش های تدریس بر اساس تعامل
روش های تدریس بر پایه مسئله محور
روش های تدریس انفرادی
روش تدریس بر پایه انتقال مستقیم یکی از روش های سنتی در آموزش و یادگیری است که به 3 دسته یادسپاری، سخنرانی و نمایش علمی تقسیم می شود.
در این روش معلم مطالب آموزشی را به صورت شفاهی و یا کتبی به دانش آموزان ارائه می دهد و تکرار و به خاطر سپردن این مفاهیم بر عهده دانش آموزان می باشد.
روش تدریس یادسپاری یکی از قدیمی ترین و رایج ترین روش تدریس است و اغلب در درس هایی مانند ادبیات، تاریخ و... مورد استفاده قرار می گیرد. این روش باعث پرورش قدرت حافظه و ذهن می شود.
در این روش مطالب آموزشی در قالب یک سخنرانی تدریس می شوند. در این اجرا آموزگار در نقش یک متکلم وحده قرار می گیرد و دانش آموزان به صحبت های او گوش می سپارند.
نام دیگر این روش، روش آموزش نمایشی است که بر پایه مشاهده کردن و لمس کردن استوار است. در این روش معلم پس از ارائه مقدمه ای، مفاهیم را با استفاده از ابزار های لازم در آزمایشگاه و کارگاه مدرسه به صورت عملی برای دانش آموزان توضیح می دهد و دانش آموزان را به مشارکت و کسب تجارب مستقیم دعوت می کند.
این روش با توجه به موقعیت های مختلف کلاس ( محتوا، جمعیت کلاس و دسترسی به امکانات لازم) به 4 زیر شاخه پرسش و پاسخ، ایفای نقش، بحث گروهی و آموزش مشارکتی تقسیم می شوند.
به این روش، روش سقراطی نیز می گویند؛ در این تدریس معلم با پرسش سوالاتی از دانش آموزان، کنجکاوی محصلان را تحریک کرده و آن ها را به تفکر درباره ی مفاهیم جدید وا می دارد.
در این روش یک با چند دانش آموز نقش هایی را متناسب با مطالب آموزشی و علایق خود انتخاب می کنند و سپس با نظارت معلم، مبحث مورد نظر را با نمایش به همکلاسی های خود ارائه می دهند.
در این روش دانش آموزان به گروه های چند نفره تقسیم می شوند و سپس با تعیین سرگروه و قوانین بحث، موضوع موردنظر توسط معلم انتخاب خواهد شد. دانش آموزان در گروه خود به گفت و گو در مورد موضوع انتخاب شده می پردازند و در پایان معلم از صحبت های ارائه شده جمع بندی و ارزیابی می کند و نکات کلیدی را به دانش آموزان انتقال می دهد.
در این روش دانشآموزان به گروه های متعدد تقسیم بندی می شوند؛ هر گروه باید متشکل از دانشآموزان قوی، متوسط و ضعیف باشد. دانشآموزان در انجام تکالیف به صورت مشارکتی عمل می کنند و جایزه و نمرات دریافت شده نیز به تمامی اعضای گروه تعلق می گیرد.
در این روش معلم سعی می کند با پرسش سوالاتی و یا قرار گرفتن در شرایط مختلف، دانش آموزان را به تفکر، تحقیق و بررسی وا دارد.
این روش به 3 زیر مجموعه روش آموزش گردش علمی، روش آموزش آزمایشگاهی، روش آموزش اکتشافی تقسیم می شوند.
تدریس گردش علمی یک فعالیت و یا اردو آموزشی است که در خارج از محیط مدرسه و با همراهی معلم و یا معاونین مدرسه صورت میگیرد، مانند بازدید از یک کارخانه و مشاهدۀ مراحل تهیۀ یک محصول، بازدید از موزه و مواردی از این قبیل.
در روش تدریس آزمایشگاهی، معلم شرایطی را فراهم می کند تا محصلان از راه انجام آزمایش، مطالب آموزشی را بیاموزند.
در این روش تدریس، دانش آموزان باید با محیط خود ارتباط بگیرند و با تحقیق، بررسی، دست کاری اشیا به اکتشاف روابط بین پدیده ها دست پیدا کنند و همچنین به درک درستی از موضوع برسند.
این روش به این معنا است که پیشرفت تحصیلی دانش آموز بر اساس میزان توانایی و سرعت یادگیری او شکل می گیرد.
تدریس انفرادی به روش های یادگیری تا حد تسلط، تدریس خصوصی، آموزش برنامه ای و آموزش همراه با تکنولوژی تقسیم می شود.
در این روش، آموزش به دانش آموز تا زمانی ادامه پیدا می کند که دانش آموز در آن مبحث به تسلط کامل برسد؛ در واقع اگر دانش آموزی در یادگیری یک موضوع مسلط نشود، معلم مبحث جدید را آغاز نخواهد کرد.
تدریس خصوصی در تمام سطوح و مقاطع تحصیلی قابل اجرا است و اغلب دانش آموزانی به تدریس خصوصی علاقه دارند که نیاز به کسب رتبه و نمرات بهتر دارند و یا زمان کافی برای حضور در کلاس های درس حضوری را ندارند.
دانش آموزان در این روش طبق برنامه و گام به گام برای یادگیری قدم بر می دارند و پس از یادگیری هر مبحث، توسط معلم ارزشیابی می شوند.
در آموزش مجازی دانش آموزان طبق برنامه ای که معلم برایشان تعیین کرده است به طور گام به گام به یادگیری همراه با اتصال رایانه (یا گوشی هوشمند) به اینترنت و سامانه مدرسه هوشمند، مشغول می شوند.
تدریس به روش فن آوری به معنای استفاده از ابزارهای مدرن فن آوری و نرم افزار های آموزشی برای آموزش بهتر دانش آموزان است.
بسیاری از مدارس همراه با آموزش حضوری از سامانه مدرسه هوشمند ( آموزش ترکیبی) جهت افزایش کیفیت یادگیری دانش آموزان بهره می برند.
معلم با استفاده از کارنامه ها، نمودارهای گرافیکی و گزارش گیری از نمرات در سامانه مدرسه هوشمند، می تواند نتیجه درستی در ارزیابی تحصیلی دانش آموزان به دست آورد.
معلم با ماژول پیام رسانِ سامانه مدرسه هوشمند می تواند به والدین پیام ارسال نماید و آن ها را در جریان پیشرفت تحصیلی فرزندشان قرار دهد.
دانش آموزانی که به دلایل موجه امکان حضور در کلاس درس حضوری را ندارند، می توانند از طریق ماژول lms، فایل های درسی را از معلم خود دریافت کنند و از راه دور به یادگیری مشغول شوند؛ همچنین محصلان می توانند از طریق ماژول تکلیف آنلاین، تمرینات درسی خود را برای معلم مورد نظر ارسال نمایند و از طریق ماژول آزمون آنلاین در سنجش و ارزیابی های معلم شرکت کنند.
یکی از راه های تشویق دانش آموزان به پژوهش و یادگیری، برگزاری مسابقات است، با بهره گیری از ماژول مسابقات آنلاین، دانش آموزان خارج از محیط کلاس درس، به تحقیق و بررسی می پردازند و با شرکت در مسابقات آنلاین، خود را محک می زنند.
اغلب دانش آموزان پس از یک گردش علمی، مقاله یا یک جمع بندی در مورد بازدید خود به معلم تحویل می دهند؛ ماژول وبلاگ نویسی می تواند محیط جذابی را برای کاربران به عمل آورد تا دانش آموزان ایده و تجربیات خود را همراه با تصاویر به اشتراک بگذارند.
با توجه به علاقه دانش آموزان به فضای مجازی، ماژول کتابخانه الکترونیکی نیز می تواند گزینه مناسبی برای جلب توجه دانش آموزان به مطالعه و یادگیری باشد.
نرم افزار مدیریت هوشمند پویان، سامانه مدرسه هوشمند پویان و سامانه آموزشگاه پویان که جهت مدیریت هوشمند تمامی فرایندهای مدارس و آموزشگاه های آزاد از جمله آموزشگاه زبان، آموزشگاه موسیقی، آموزشگاه قرآنی و مذهبی، آموزشگاه فنی حرفه ای و مانند آن کاربرد دارد از برترین سامانه های یکپارچه مدیریت هوشمند ERP است که شامل ماژول های کارنامه مدرسه، lms، پیام رسان، تکلیف آنلاین، آزمون آنلاین، مسابقات آنلاین، وبلاگ نویسی، کتابخانه الکترونیکی و... نیز می شود.
شکیبا باشید...